1951-1953: Bouw van de 1e betonnen brug

Twee jongens uit Pannerden werkten mee aan de bouw, voor Nederlandse begrippen, van een geheel nieuw systeem: De 1e brug van spanbeton in Nederland.

Mart Jansen (zoon Janus) 14 jaar en 22 jarige Gerrit Wezendonk.

Rond 1701 /1707 werd het Pannerdens kanaal uitgegraven en afgerond waarvan de dijk ter hoogte van de boerderij Meurs met een flauwe bocht richting Pannerdens kanaal liep. De dijk (Rijndijk) vervolgde zijn weg richting Galgendaal. De dijk liep langs de molen van de familie Pijnappel,de boerderij van Lensen en Scheepswerf "De Hoop". En daarna met een bocht naar rechts richting Deukerdijk. Nadat deze dijken, en het Pannerdens kanaal, zo'n 244 jaar functioneel waren was er aanleiding dat de toenmalige ministerie J.R.H.van Schaik van verkeer en waterstaat opdracht aan Rijks Waterstaat gaf om in Pannerden, rond 1951, te startten met de bouw van een brug en een waterkering in dat gebied. Dit omdat het, vanuit Duitsland afkomstige, wassende water Nederland binnenstroomde, beheersbaar te maken.
Zowel voor landbouwbedrijven en melkveehouders in de uiterwaarden. Tijdens hoog water was bekend dat de stroom van het hoge water veel invloed op de dijk had en zelfs vormen aangaf van dijkdoorbraak tijdens hoogwater.

Rond de jaren 1950 werd geopperd om een waterkering en een brug aan te leggen te Pannerden. Via de Rijnstraat, die in de jaren vijftig doorliep tot aan de Rijndijk, gebruikte men vaak deze weg om met de pont richting Doornenburg te reizen. Of via de Deukerdijk richting Bergse Hoofd met het trekpontje richting Zevenaar te gaan. Aan de Rijnstraat woonde in jaren veel bekende families, daar komen we op terug. Nu richten we ons op de aanleg en bouw van de brug en de waterkering, de Platen genoemd, te Pannerden. Vanaf de boerderij van Meurs werd de koppeling gemaakt met de Rijndijk. Dan richting Pannerdense Waard, waar tevens de verbinding werd gemaakt met de Deukerdijk, vertelt Mart Jansen. Mijn collega kreeg tijdens deze werkzaamheden een bedrijfsongeval. Ook moeten we de aansluiting niet vergeten op het kandia richting Loowaard.

Keuze- er word een betonnen brug in de jaren vijftig gebouwd tussen de Rijndijk en de Veerdam.
Dit moest gebeuren omdat de overlaat, die er ook tussen kwam om het hard stromend water af te voeren, onder de brug waardoor de uiterwaarden onder water komen te staan. Ook had deze waterkering een remmende werking voor het achterland.

De werkzaamheden- deze werden in opdracht van Rijkswaterstaat uitbesteed aan de Hollandse Beton Maatschappij, H.B.M. uit Rotterdam1951.
De opdracht luidde als volgt: het bouwen van een brug, nieuw in zijn soort voor Nederland, namelijk het wordt ter plaatse gestort en gespannen. Pannerden was voor Nederlandse begrippen het eerste project dat op deze manier in 1951 werd uitgevoerd.
De brug, uniek destijds, omdat met deze materialen een brug van voorgespannen beton de nodige berekeningen met zich meenam. Vooral de leefbaarheid. Nu 2013 is deze brug alweer zo'n 62 jaar oud, waarbij opgemerkt dat het onderhoud die deze brug oproept uitstekend voldoet gezien de tonnen vracht die dagelijks over deze brug passeren.

De 1e paal wordt geslagen in 1951. Na de heiwerkzaamheden werden 10 houten bekistingen ter plekke gemaakt om vervolgens de 10 peilers met een grote betonmolen op de plaats te voorzien van beton dat gelijk werd gestort. Dit karwei gebeurde met zogenaamde liggers.

De meeste werkkrachten die zich hier mee bezighielden kwamen uit Brabant en enkele uit het Westen. Hun opslag en kantoor was in de Rijnstraat gevestigd ter hoogte van de familie Stronkman. Onder het personeel was een voetbaltalent (geheten Geerlings ) die tijdens zijn werkperiode twee seizoenen bij RKPSC in het 1e elftal speelde. Ook waren er arbeiders uit onze omgeving, waaronder Wezendonk en Jansen, naast een enkeling uit Babberich (Drieske Bruns), en Jan Groes en Karel Vister beiden uit Oud Zevenaar. De werkzaamheden hebben ongeveer twee jaar in beslag genomen voordat de brug gebruikt kon worden.

1e paal wordt geheid in 1951. Johannes (J.N.M.) Daalderop.

Op foto v.l.r. Arie Tonen uit Uden meet de liggers op. Rechts Mart Jansen uit Pannerden

De bouw van deze nieuwe brug heeft twee jaar aan werkzaamheden opgeleverd.

In die jaren maakte weinig gemotoriseerd verkeer van deze brug, dit is anno 2013 geheel een ander vraagstuk.

2015 zal er een nieuwe waterkering moeten staan ten behoeven waterafvoer.

Regelwerk Pannerden" BEKENDMAKING
Achtergrond
In 2006 hebben de Tweede en Eerste Kamer met de Planologische Kernbeslissing Ruimte voor de Rivier (PKB) ingestemd. Het gaat om een pakket van maatregelen dat als doel heeft de grote
rivieren meer ruimte te geven en zo de veiligheid van de woon- en leefomgeving langs de grote rivieren te verbeteren. De uitvoering van de maatregelen heeft effect op de waterverdeling bij de splitsing tussen de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Het project "Regelwerk Pannerden" is een noodzakelijke maatregel om bij uitvoering van het PKB - programma de afvoerverdeling gelijk te houden.
Het voornemen
Het project ligt aan de rechteroever van het Pannerdensch Kanaal enkele kilometers stroomafwaarts van de Pannerdensche Kop, het splitsingspunt tussen de Waal en het Pannerdensch Kanaal. Het project bestaat uit het slopen van de huidige vaste overlaat, de aanleg van een regelbare overlaat (regelwerk) – een betonnen constructie met een lengte van 175 meter en bestaand uit staanders van ongeveer 6 meter hoog waartussen betonnen planken kunnen worden geplaatst – ten noorden van de huidige overlaat en uit de verhoging van de Zorgdijk van 12 meter +NAP naar 14 meter +NAP in het zuidwesten over een lengte van 90 meter en uit een mogelijke versterking van de Zorgdijk. Het project ligt in de gemeente Rijnwaarden, ter hoogte van Pannerden. Het project moet een toekomstvaste afvoerverdeling tussen Waal (2/3) en Pannerdensch Kanaal (1/3) garanderen door vervanging van de vaste overlaat door een instelbaar regelwerk. Deze afvoerverdeling is opgenomen in de Regeling veiligheid primaire waterkeringen, berustend op Waterwet art. 2.3, eerste lid en 2.12 vierde lid.

Schrijver: Frans Willemsen, (foto's Bron Jan Zweekhorst ).